Vitamin C :Najbogatiji izvori vitamina C su šipak, južno (citrus) voće, višnja, crni ribizla, lisnato povrće, kupus, krompir, paprika i zeleno povrće (gde ima najviše hlorofila u spoljnim listovima). Ima ga u sjemenu u fazi klijanja. U mlijeku i životinjskim tkivima se nalazi malo vitamina C.
Hipervitaminoza
Vitamin C, ili askorbinska kiselina, je u
najvećem broju slučajeva netoksična. U organizmu se zadržavaju samo male
količine, dok se preterane količine brzo izlučuju urinom. Ipak, veće količine
mogu izazvati neke popratne pojave, iako ne ozbiljne. Prvi i najčešći znak da
je tijelo zasićeno askorbinskom kiselinom jeste proliv. Ostale popratne
pojave čine mučnina, dizurija (peckanje kod mokrenja) i osetljivost kože na
dodir. Hemoliza (raspadanje crvenih krvnih zrnaca) najozbiljnija je posledica
previsoke koncentracija vitamina C u krvi, ali je ova pojava izuzetno rijetka i
pojavljuje se tek kod unosa vrlo visokih količina vitamina C.
Hipovitaminoza
U uslovima normalne ishrane ne dolazi do
deficita C vitamina jer čovjek iz voća i povrća zadovoljava 90 % potreba, mlijeka i mliječnih proizvoda
5 %, jaja, ribe i mesa 1 % potreba.
U nepovoljnim životnim uslovima može da nastane deficit usled dugotrajnog
neunošenja svježeg voća i povrća (tri meseca). Nedostatak vitamina C u organizmu
nastaje nakon dugih zimskih mjeseci.
Hipovitaminoza je delimičan nedostatak
vitamina C koji se manifestuje gubitkom apetita, umorom, nervozom, bolovima u
mišićima i zglobovima, gubitkom telesne težine, suvom kožom i čestim
prehladama.
Avitaminoza - skorbut - potpuni nedostatak
vitamina C. Svi pomenuti simptomi hipovitaminoze su još izraženiji uz
fragilnost (lomljivi) krvnih sudova i kapilarno krvarenje (petehije). Ako se
deficit ne liječi dolazi do izraženih krvarenja po koži, mišićima, desnima i
unutrašnjim organima što može da dovede do iznenadne smrti.
Zapažamo anemiju koja je kod hipovitaminoze mikro- i makrocitna.
Anemija nastaje zbog toga što je vitamin C neophodan za sintezu hemoglobina, za
pravilno sazrijevanje eritrocita, za metabolizam folne kiseline, kobalta i gvožđa i
kao odraz opšte pothranjenosti.
Deficit se lahko otklanja davanjem 25 mg vitamina C deci (u mleko) četiri puta
dnevno, jednu do dve nedelje, a odraslima se daju deset puta veće doze.
Mnoge vrste životinja mogu sintetisati
askorbinsku kiselinu jer imaju enzim koji može da konvertuje glukozu ili
galaktozu u L-askorbinsku kiselinu. Čovjek ne može da sintetiše C vitamin i zbog
toga ga mora unositi putem hrane.
tags:c vitamin,anemija,avitaminoza,hipovitaminoza,vitamina C,
